Σώμα

Γράφει η Μαριάννα Φέξη

Τι είναι οι νευροδιαβιβαστές;

Οι νευροδιαβιβαστές είναι χημικές ουσίες που παράγονται στον εγκέφαλο και λειτουργούν ως "αγγελιοφόροι", μεταφέροντας μηνύματα από ένα νευρικό κύτταρο σε άλλο. Αυτή η επικοινωνία είναι απαραίτητη για όλες τις εγκεφαλικές λειτουργίες, από τη σκέψη και τη μνήμη μέχρι τη κίνηση και τα συναισθήματα.

Πώς λειτουργούν οι νευροδιαβιβαστές;

• Σύνθεση και αποθήκευση: Οι νευροδιαβιβαστές παράγονται μέσα στα νευρικά κύτταρα και αποθηκεύονται σε μικρές κυστίδες.
• Απελευθέρωση: Όταν ένα νευρικό σήμα φτάνει στο τέλος ενός νευρώνα, οι κυστίδες απελευθερώνουν τους νευροδιαβιβαστές στη συνάπτη, τη μικρή σχισμή που χωρίζει δύο νευρώνες.
• Δέκτες: Οι νευροδιαβιβαστές συνδέονται με ειδικούς υποδοχείς στην επιφάνεια του επόμενου νευρώνα, μεταφέροντας έτσι το μήνυμα.
• Επαναπρόσληψη ή διάσπαση: Μετά τη μετάδοση του σήματος, οι νευροδιαβιβαστές είτε επαναπροσλαμβάνονται από τον πρώτο νευρώνα είτε διασπώνται από ένζυμα.

Τύποι νευροδιαβιβαστών και οι λειτουργίες τους:

• Ντοπαμίνη: Σχετίζεται με την αίσθηση της ανταμοιβής, την ευχαρίστηση, τη μάθηση και την κίνηση.
• Σεροτονίνη: Επηρεάζει τη διάθεση, τον ύπνο, την όρεξη και την κοινωνική συμπεριφορά.
• Νορεπινεφρίνη: Συμμετέχει στην αντίδραση "πάλης ή φυγής", αυξάνοντας τον καρδιακό παλμό και την αρτηριακή πίεση.
• Γ-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA): Έχει ανασταλτική δράση, μειώνοντας τη νευρωνική δραστηριότητα και προάγοντας τη χαλάρωση.
• Γλουταμικό: Είναι ο κύριος διεγερτικός νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο, εμπλέκεται στη μάθηση και τη μνήμη.
• Ακετυλοχολίνη: Συμμετέχει στη μνήμη, τη μάθηση και τις μυϊκές συσπάσεις.

Δυσλειτουργίες των νευροδιαβιβαστών:

Αλλαγές στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορες νευρολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές, όπως:

• Ντοπαμίνη: Η υπερβολική δραστηριότητα της ντοπαμίνης σχετίζεται με τη σχιζοφρένεια, ενώ η μειωμένη δραστηριότητα με τη νόσο του Parkinson.
• Σεροτονίνη: Η χαμηλή συγκέντρωση σεροτονίνης συνδέεται με την κατάθλιψη.
• Νορεπινεφρίνη: Οι διαταραχές στα επίπεδα της νορεπινεφρίνης συνδέονται με το άγχος και την κατάθλιψη.
• GABA: Οι χαμηλές συγκεντρώσεις GABA συνδέονται με την επιληψία και το άγχος.

Πώς επηρεάζονται οι νευροδιαβιβαστές;

• Γενετικοί παράγοντες: Οι γενετικές μεταλλάξεις μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή και τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών.
• Διατροφή: Ορισμένες τροφές και συμπληρώματα διατροφής μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών.
• Φάρμακα: Πολλά φάρμακα, όπως τα αντικαταθλιπτικά και τα αντικυκλωτικά, επιδρούν στους νευροδιαβιβαστές.
• Στρες: Το χρόνιο στρες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών.

Οι νευροδιαβιβαστές αποτελούν ένα πολύπλοκο σύστημα που ρυθμίζει τις περισσότερες από τις εγκεφαλικές μας λειτουργίες. Η κατανόηση του ρόλου τους είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη νέων θεραπειών για νευρολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές.

Keywords: νευροδιαβιβαστές, χημικές ουσίες, ντοπαμίνη, σεροτονίνη, gaba

Σημείωση: Το παραπάνω άρθρο έχει σκοπό να παρέχει γενικές πληροφορίες και δεν υποκαθιστά τη συμβουλή επαγγελματία υγείας.